Oordelen… iets met een book en een cover

25 januari 2019

Oordelen…iedereen doet het wel eens. Je vindt iemands kleding niet mooi, je vindt iemand chagrijnig of je begrijpt iemands gedrag niet. Het is makkelijk om ergens meteen op te reageren. Dit gebeurt met een grapje of een luchtige opmerking, maar soms geven mensen ook keihard hun mening. Op social media wordt dit helemaal makkelijk gedaan. Op de een of andere manier lijken we ons niet altijd bewust van wat we zeggen en wat voor effect zoiets kan hebben. Vraag jij jezelf ook weleens af waarom we zo makkelijk oordelen en hard zijn voor elkaar?  Verdiep jij je weleens net iets verder in een persoon of situatie voordat je je oordeelt geeft?

Oordelen: onschuldig of schadelijk?

Oordelen kunnen onschuldig zijn en verder weinig betekenis hebben, maar het effect ervan kan wisselend zijn. Het kan mensen hard raken en  verdriet doen. Degene die een opmerking plaatst kan het als luchtig grapje bedoelen, maar de ontvanger kan zich er heel kwetsbaar en onzeker door voelen. Het is daarom belangrijk om je hier eens vaker bewust van te zijn. Met welke reden geef jij een oordeel over een ander?

Regelmatig zie je dit gebeuren in groepen. Soms is het een makkelijke manier om te ‘scoren’ en om te kunnen lachen met elkaar. We willen ons graag profileren in een groep en iedereen vindt het fijn om leuk en aardig gevonden te worden. We moeten onszelf alleen de vraag stellen of we grappig gevonden willen worden ten koste van een ander. Ben jij je bewust van de effecten van oordelen?

Bewustwording

Om een duidelijk beeld te schetsen en je bewuster naar situaties te laten kijken, volgen hieronder een aantal voorbeelden uit de praktijk (met fictieve namen):

Stemming

Sophie, 42 jaar, werkt sinds 5 jaar in een revalidatiecentrum. Op een dag komt er een nieuwe collega binnen het team werken. Haar naam is Karin. Ze stelt zich voor aan Sophie en probeert een gesprek aan te knopen. Sophie is er met haar gedachten niet helemaal bij en reageert niet erg geïnteresseerd. Ze reageert zelfs een beetje kortaf. Karin besluit het gesprek lichtelijk geïrriteerd maar af te sluiten. Karin wil deze ervaring graag even met iemand delen en bespreekt het gedrag van Sophie met een andere collega. Die middag hoort Sophie in de wandelgangen dat de nieuwe collega haar maar een chagrijnig mens vindt. Sophie schrikt en wordt emotioneel. Haar eerste reactie is: ik? chagrijnig? Dat kan er ook nog wel bij.

Wat Karin namelijk niet weet is dat Sophie 2 maanden geleden haar man is verloren t.g.v. een zwaar auto ongeluk. Ze heeft hier nog veel verdriet van en toevallig kwam er vanochtend een nieuwe revalidant binnen die zwaar gewond is t.g.v. een aanrijding. Dit bracht zoveel emoties en herinneringen naar boven bij Sophie, dat ze met moeite haar werk kon doen. Ze voelde zich eigenlijk heel verdrietig. Sophie probeerde zich echter professioneel op te stellen en haar uiterste best te doen. Ze was zich er niet van bewust dat ze blijkbaar niet zo aardig was tegen Karin. Had Karin dit maar gewoon aangegeven.

We zijn geneigd om direct te reageren op iemands stemming en soms vatten we het ook persoonlijk op. Er is echter vaak een reden waarom iemand chagrijnig is of ergens minder prettig op reageert. Herkenbaar? Probeer dan eens wat minder snel een stempel op iemand te drukken en vraag vaker oprecht hoe het met iemand gaat of bespreek de manier van communiceren als deze niet fijn voelt.

Uiterlijk

Johan, 28 jaar, werkt als logistiek medewerker bij een groot bedrijf. Johan is een rustige jongen die erg collegiaal is en graag hard werkt. Hij heeft veel collega’s en dit zijn veelal mannen. Ze hebben veel werkplezier met elkaar. Op vrijdag eind van de ochtend stelt een van zijn collega’s voor om naar de snackbar te gaan en daar eten te halen voor de lunch. Iedereen reageert enthousiast en ze geven hun bestelling door. Oscar, een collega van Johan, roept in de groep: Johan hoeft niet denk ik, die heeft al genoeg vet van zichzelf! Alle collega’s lachen hard om de grap van Oscar. Johan, die zwaarder is dan gemiddeld, lacht mee. Achter die lach schuilt echter verdriet, wat hij daar niet wil laten merken.

Johan heeft een stofwisselingsziekte waardoor hij overgewicht heeft. Als kind is Johan vaak gepest, omdat hij zwaarder was dan zijn leeftijdsgenoten. Johan heeft hier veel verdriet om gehad en het heeft hem onzeker gemaakt. Dit heeft een litteken bij hem achter gelaten. Tot op de dag van vandaag worden er nog regelmatig grapjes gemaakt over zijn gewicht. Ondanks dat hij hier nu sterker in is geworden en beter weet om te gaan met dit soort grapjes, blijft het toch altijd nog een gevoelige plek.

Heel vaak worden er grapjes gemaakt over iemands uiterlijk. Denk hierbij bijvoorbeeld aan iemand die dikker, dunner, langer of korter is dan ‘gemiddeld’, flaporen heeft of loenst. Als iemand niet binnen het standaard plaatje past, dan lijkt er een vrijbrief te zijn om hier iets over te zeggen. In veel gevallen hebben deze mensen dit soort grapjes al heel vaak gehoord en blijft het ook steeds terug komen. In bovenstaand voorbeeld is het duidelijk dat een opmerking als grapje bedoeld wordt, maar wel keihard binnen kan komen bij de persoon in kwestie. Betrap jij jezelf er ook wel eens op dat je grapjes maakt over iemands uiterlijk? Ben je je er dan ook bewust van hoe de ander zich hierdoor kan voelen? Laten we elkaar eens wat vaker accepteren zoals we zijn, in welke vorm of maat dan ook. Je weet nooit wat voor littekens iemand hier van heeft opgelopen.

Geaardheid

Joep, 24 jaar, woont in een klein dorp waar men veel waarde hecht aan traditionele normen en waarden. Naast zijn studie brengt hij graag zijn tijd door op de lokale voetbalclub. Joep is sinds kort uit de spreekwoordelijke kast gekomen. Op zijn voetbalclub hebben ze hier op zich goed op gereageerd, al is hij nu wel het middelpunt van spot. Het feit dat Joep op mannen valt is blijkbaar voor velen een leuk onderwerp om de spot mee te drijven. De mannen onder elkaar hebben hier veel lol om en roepen dingen als: hee homo! Of: ik ga wel na jou douchen, want als ik mijn zeep laat vallen, dan heb ik een probleem! Joep lacht er om en speelt het spel mee. Aan de andere kant baalt hij er van dat het elke keer zo belicht wordt. Joep zou zo graag hetzelfde behandeld willen worden als iemand die hetero is. Hij baalt van de hokjes en de oordelen.

Wat zijn team en vele andere mensen niet weten is dat Joep het heel zwaar heeft gehad in de tijd dat hij ontdekte dat hij op mannen valt. Hij komt uit een traditioneel gezin in een traditioneel dorp. Hij heeft zich er een lange tijd tegen verzet, maar uiteindelijk toch het besef gekregen dat er niet tegen te vechten valt. Met lood in zijn schoenen heeft hij het zijn ouders verteld. Hij was zo bang dat ze het niet zouden goedkeuren of dat ze zich zouden schamen voor hem. Hij heeft zich lange tijd heel kwetsbaar en alleen gevoeld. Uiteindelijk heeft hij alle moed verzameld en is heeft hij het verteld. In zijn geval reageerden mensen heel goed op zijn coming out. Hij is opgelucht, maar de kwetsbaarheid en angst voor oordelen zal blijven. 

Het is regelmatig een onderwerp van gesprek in de media. Pasgeleden nog in de discussie over de Nashville verklaring. In Nederland lijkt de LHBT acceptatie redelijk in orde te zijn, al zijn er altijd nog mensen die hier anders over denken. Er worden gemakkelijk oordelen geveld over dit onderwerp. Er wordt veel in hokjes gedacht en dit valt buiten het ‘standaard’ hokje. Uiteindelijk zijn we toch gewoon allemaal mens? Hebben we niet allemaal het recht om onszelf goed te voelen? Iedereen heeft de behoefte om lief te hebben en geliefd te worden.

Don’t judge a book by its cover

Zoals bovenstaande voorbeelden al duidelijk maken kan een grapje of simpele opmerking grote effecten hebben. We zijn ons hier niet altijd van bewust en we hebben niet de intentie om iemand pijn te doen. Toch is het wel goed om eens wat vaker stil te staan bij de dingen die je zegt. Verdiep je eens wat vaker in de mensen om je heen en laten we elkaar met respect behandelen.

Geef elkaar vaker het gevoel dat je goed bent zoals je bent, geef vaker een compliment en vel geen oordeel op wat je aan de buitenkant ziet. Het zal je nog wel eens kunnen verbazen wat voor bijzondere verhalen er achter iemand schuil gaat.

Wil je meer weten over dit onderwerp of herken je jezelf in bovenstaande en wil je hier graag eens verder over praten?

Je bent van harte welkom in mijn praktijk in Breda. Een kennismakingsgesprek is geheel vrijblijvend en er zijn geen kosten verbonden. Als je dit liever telefonisch wilt doen, dan is dit uiteraard mogelijk. Vul het contactformulier in en ik neem zo snel mogelijk contact met je op.

Terug naar overzicht